Mol-Ezaart, KB 10/3/1948
De kerk van St. - Pieter en Pauwel was tot vorige eeuw de enige kerk in de gemeente. Een uitzondering was de Millegemse kerk, in feite een Geelse enclave. In de gehuchten vond men alleen kapellen, die vaak kleine bedevaartsoorden waren. Zo ook de Ezaartse kapel die toegewijd is aan de H. Willibrordus en de H. Marcoen.
De H. Willibrordus is een beschermheilige tegen zenuwziekten. Zijn feestdag valt op 7 november, de mensen vieren dit met een ‘pannenkoekkermis’. In populariteit werd hij echter overtroffen door de H. Marcoen. De mensen vroegen hem om genezing van het St.-Marcoenszeer. Dit is een zwelling van de klieren onder andere een kropgezwel met een daarmee samengaande huiduitslag. Alhoewel de heilige het hele jaar door vereerd werd, vonden er toch 3 speciale begankenissen plaats namelijk op 1 mei, nu nog de befaamde Ezaart kermis, 7 juli en 2 oktober.
De kapel van Ezaart bestaat van in de middeleeuwen: in 1494 werd er al een beneficie ter ere van de patroon, de H. Willibrordus, gesticht. In 1781 werd de kapel als zeer oud bestempeld en werd de mening geopperd dat ze kort na de dood van de heilige zou zijn gebouwd. Hiervoor bestaat er echter nog geen wetenschappelijke basis.
De kapel werd door E.H. Pots, onderpastoor, vergroot in 1696. De bidplaats werd gebouwd zonder beuk of binnenpijlers en is 15m lang en 7m breed. Zij bevindt zich op een kleine ‘heuvel’, omringd met bomen. De grote lindebomen verdwenen bij de verbreding van de weg. Nog slechts 1 exemplaar overschaduwt de kapel. Het oude lengteduin, dat west en oost van de kapel vereenzelvigd wordt met het toponiem ‘de Bergen’ werd in zulke mate afgegraven dat het grondpeil van de kapel opvallend hoog boven de buurtpercelen uitsteekt.
Het is een zaalkerkje in bak- en zandsteen met een driezijdig gesloten koor en een leien dak met dakruiter. De in- en uitgezwenkte top van de westgevel en de rondboogdeur, omlijst door twee halfzuilen, worden bekroond door een driehoekig fronton. Een gelijkaardige omlijsting treft men rond de sacristiedeur aan, terwijl in de noordgevel een witstenen korfboogdeur voorkomt.
Het interieur, met versierd bepleisterd plafond, wordt verlicht door rondboogvensters. Mogelijk is een gedeelte van de constructie nog deze van de 15e of de 16e eeuwse gotische kapel die in 1696 volledig in barokke stijl werd omgebouwd. Daarvan getuigen enkele opschriften in de westgevel.
Om de onkosten van de verbouwing in 1696 te dekken, leende men 800 gulden. Het overige geld werd bijeengebracht door priesters, inwoners van Ezaart en door de familie Ooms.
Over het oude interieur van de kapel hebben we enkele gegevens. In 1733 hing er een schilderij dat de H. Willibrordus aan de voeten van de paus voorstelde en stonden er verschillende beelden onder andere van deze heilige en van de H. Marcoen. Zijn relikwieën waren aanwezig en werden bewaard in een zilveren schrijn. In 1840 werd het 17e eeuwse altaar herschilderd door de Meerhoutse fijn-schilder B. Peeters. Er bevond zich toen ook een beeld van de H. Moeder en haar zoon. Een communiebank in eikenhout scheidde het koor van de kapel. Twaalf eiken banken dienden tot zitplaats.
Tot 1798 kon de kapel ongestoord als bidplaats gebruikt worden. Op 20 januari van dat jaar werd zij door de Franse bezetter verzegeld. Later opnieuw in gebruik genomen, deed zij omstreeks 1840 dienst als lijn van de douanen. Tussen 1850-’52 was zij, tijdens de verbouwingswerken aan de St.-Pieter en Pauwelkerk, een bidplaats voor de inwoners van Ginderbroek en Borgerhout. Tussen 1919 en 1923 werd zij gebruikt als klaslokaal. 72 leerlingen bezochten dit schooltje dat meester Van Elsen leidde.
In 1926 droeg het gemeentebestuur de kapel over aan de kerkfabriek van St.-Pieter en Pauwel. Ondertussen is het gemeentebestuur eigenaar van dit monument. Sinds 1936 gebruikt men de kapel niet meer want toen werd de nieuwe Ezaartse parochiekerk ingewijd.
Op 10 maart 1948 verleende men de kapel de status van beschermd monument. In 1953 kreeg de buitenkant een grondige poetsbeurt: de ramen werden hersteld, muren ingevoegd en het dak werd vernieuwd. In 1981 bevond het interieur van de kapel zich in een erbarmelijke toestand. Een grondige restauratie werd dan hoogst noodzakelijk en is ondertussen voltooid. De kapel wordt nu gebruikt voor culturele activiteiten zoals concerten en tentoonstellingen.
Voor reservatie neem je best contact op met de vzw Vrienden van de Sint-Willibroduskapel Mol Ezaart.
Meer informatie over de St.-Willibrorduskapel vind je op onze deelsite toerisme, klik hier.